Esta semana Armando Requeixo vén con dúas traducións baixo o brazo: Fóra do mapa, de Alastair Bonnett, e mais A xente de Hemsö, de August Strindberg.

Fóra do mapa (Rinoceronte), traducido por Moisés Barcia, é unha guía de espazos perdidos, cidades invisibles, illas esquecidas e lugares salvaxes que nos ensinan sobre o mundo. Neste tempo onde cremos que nada no planeta nos pode sorprender, este libro ofrece unha viaxe por xeografías que aínda permanecen agochadas e gardan, intacto, o seu fascinante misterio.

A xente de Hemsö (Hugin e Munin), trasladado dende o sueco ao galego por Marta Dahlgren, é un clásico da novelística nórdica. Publicado en 1887, nel Strindberg recupera as súas vivencias da infancia para homenaxear a forma de vida dos insulares rurais do arquipélago de Estocolmo. Adaptada ao cinema, o teatro e a televisión, esta narración constitúe un canto á vida sinxela e pragmática da paisanaxe tradicional do Norte, chea de sabedoría popular e conmovedora fe na loita polos pequenos logros cotiáns, nos que reside toda felicidade.

Esta semana Armando Requeixo convídanos á lectura de dous libros acabados de saír do prelo: Tantos anos de silencio, a nova novela de Francisco Castro, e mais Flashes, o recente volume de prosas de Ursula Heinze.

Tantos anos de silencio (Galaxia) revisita o tema da Guerra Civil e dos infames asasinatos que entón se produciron. Ánxela, unha historiadora que presta os seus servizos á Asociación da Memoria Histórica de Vila Flavia, recibe o encargo desta para investigar unha zona de posibles enterramentos de axustizados no 36. Tras as súas pescudas exhúmanse seis cadáveres: os de cinco homes e mais unha muller. Os restos desta última aparecen abrazados a un libro que resulta ser o manuscrito dun poeta descoñecido. A investigación da identidade da muller e das circunstancias que explican o seu soterramento acompañada do poemario inédito, así como o desvelamento da identidade do enigmático poeta inician unha xeira de descubrimentos que iluminan o horror vivido en Vila Flavia nos comezos da contenda bélica e nos devolven o retrato dun tempo témero, simbolicamente gobernado pola maldición bíblica de Caín e Abel.

Flashes (Fervenza) é un conxunto de case dous centos de prosas moi breves. Nelas a autora rememora instantes vitais que tanto poden recrear incidentes coma xuntanzas, igual descricións de momentos que evocacións de situacións. Por xunto axudan a caracterizar o xenuíno mundo da autora nas distintas épocas da súa vida e achegan o coñecemento de ambientes e persoas que lle foron, e nalgún caso aínda lle son, ben próximos. Malia a súa manifesta diversidade, estes flashes teñen como común denominador a ollada burlona e o humor crítico, pois, tal como anuncia a cita de Ernst Schnabel coa que se abre o libro, “sen ironía non hai historias”.

Esta semana Armando Requeixo tráenos noticia de dous textos narrativos traducidos: Os Estados e Imperios da Lúa, de Cyrano de Bergerac, e mais As confesións dunha filla do século, de Donna Paola.

Traducido dende o francés orixinal por Henrique Harguindey Banet, O outro mundo ou Os Estados e Imperios da Lúa (Rinoceronte) foi escrita por Cyrano de Bergerac a mediados do século XVII. Clásico da literatura de viaxes imaxinarios ao espazo, o autor sérvese do subterfuxio de recrear unha ficticia estancia na Lúa para defrontar o goberno dos lueses co dos terrícolas e así poder criticar a política e a sociedade do seu tempo, especialmente os asuntos relixiosos, o despotismo da realeza e da nobreza e tamén o esquecemento da ciencia e do saber.

As confesións dunha filla do século. Epistolario dunha morta (Hugin e Munin) é unha tradución do italiano realizada por Isabel Soto. A novela foi publicada en 1901 e ten forma epistolar. Nela, a súa protagonista, Viviana, dá a coñecer as dificultades da que foi a súa vida e a visión que ten das relacións interpersoais a través de oito cartas que envía a outras tantas persoas sinaladas e próximas a ela logo de se suicidar. Por medio destas epístolas imos descubrindo a hipocrisía social da súa época, ao tempo que se afirma a liberdade sexual da protagonista, namorada dende adolescente da súa amiga Paola.

A novela ‘Homes de ferro’, de Alfredo Conde, e mais a escrita de Juan Carlos Mestre en ‘200 gramos de patacas tristes’ son as propostas que nos trae esta semana Armando Requeixo.

Homes de ferro (Ézaro Edicións) é unha narración mariñeira, a crónica da viaxe xacobea que catro irlandeses levan a cabo dende Dublín ata Galicia nun currach, embarcación tradicional en que durante moitas xornadas de singradura e a forza de puro remo salvan a distancia entre estes dous países celticamente irmandados. Alén do propio relato da peregrinación per loca maritima e da descrición detallada do que vai sucedendo na navegación ao longo da costa insular, da beiramar francesa e do periplo cantábrico, a narración vai tecendo aos poucos un retrato das relacións que dende ben antigo unen Irlanda e Galicia, os personaxes míticos que as vencellan como Breogán, Ith, San Brandán ou Amergin, mais tamén todo o que de común temos cultural e identitariamente.

200 gramos de patacas tristes (Espiral Maior) é o primeiro libro en galego deste destacado poeta berciano, un conxunto de máis dun cento de prosas líricas breves nas que a auténtica protagonista é a memoria dun tempo (o da infancia e mocidade), unha paisaxe (a bisbarra natal do autor) e unha paisanaxe (todas as persoas que alí tratou e que deixaron pegada nel). Entrelazadas con todas estas realidades figuran tamén os textos reflexivos e críticos, de carácter social reivindicativo, e tamén outras prosas nas que a propia escrita ou a arte en xeral son o centro de atención.

Esta semana Armando Requeixo convídanos á lectura do conxunto de relatos de varios autores O libro dos trens e mais da novela curta de Alberto Fortes O verán en Lucenza.

O libro dos trens (Galaxia) reúne dez historias escritas por Ana Cabaleiro, Anna R. Figueiredo, Antonio Piñeiro, Arantza Portabales, Daniel Asorey, Diego Giráldez, Iria Collazo López, María Alonso Alonso, Miguel Anxo Fernández e Víctor F. Freixanes. Moi diversas tanto nos universos recreados coma na estética compositiva, todas elas coinciden en incorporar a realidade ferroviaria como un elemento constitutivo das súas tramas, en non poucos casos de xeito protagónico e, onda non, como presenza decisiva.

O verán de lucenza (Xerais) achéganos ás vacacións rurais do fillo do Cortizo, un rapaz dos setenta que pasa os días de verán cunhas súas tías maiores. A narración detense nos traballos e nos días da escasa veciñanza da parroquia, ao tempo que amalgama realidade e transmundo para tecer un relato que reflexiona sobre os conceptos de tempo, memoria e existencia e acaba por iluminar lembranzas escurecidas do pasado da xentes do lugar.

Esta semana Armando Requeixo proponnos a lectura de dúas novidades narrativas: a novela Diario dun enterro, de Gonzalo Hermo, e mais o libro de relatos A luz da chuvia, do que son coautores Delfín Caseiro e mais Antón Jardón.

Diario dun enterro (Galaxia) achéganos a historia dun escritor novo, Xacobe, que vive en Barcelona e ten que regresar a Eiradona, a súa localidade natal en Galicia, para asistir ao enterro de seu avó. A narración, que se nos presenta baixo fórmula diarística, vainos relatando o que acontece dende que Xacobe sabe do pasamento do seu familiar ata que rematan as exequias e regresa a Catalunya, polo que a acción se concentra en apenas tres días. Tan intensa vivencia obriga ao protagonista a repensalo todo: as relacións que mantén coa familia e co seu namorado, a distancia que o separa da súa terra, o contraste entre a vida urbana barcelonesa e a do rural galego e todas as circunstancias que caracterizan a súa vida como escritor en precario.

A luz da chuvia (Toxosoutos) é un conxunto de dez relatos protagonizados por diversos personaxes que deambulan pola Galicia interior dos tempos da Posguerra, aturando unha vida chea de miserias e de friaxes. Nestas historias os espazos, os ritmos e ciclos da natureza, amais dos códigos herdados da tradición teñen unha importancia decisiva para entender o proceder dos personaxes, en moitos sentidos arquetipos dunha Galicia eterna que aos aproxima aos modelos da literatura oral e popular.

Armando Requeixo comeza as recomendacións lectoras para este 2020 que acabamos de estrear falándonos da tradución de dous interesantes ensaios: O inimigo coñece o sistema, de Marta Peirano, e mais Fascismo eterno, de Umberto Eco.

O inimigo coñece o sistema (Faktoría K) foi traducido dende o castelán orixinal á nosa lingua por Antía Veres Gesto. Volume moi documentado e de absoluta actualidade, nel Marta Peirano aborda a análise da Rede como un implacable mecanismo de vixilancia e manipulación ao servizo dunha plutocracia amoral, en moitas ocasións aliada con réximes neoliberalistas feroces, altamente militarizados, cando non directamente autoritarios e/ou imperalistas. Como usuarias e usuarios da Rede non somos abondo conscientes desta manipulación, de como se crea en nós unha enfermiza adicción a Internet e de ata que punto a nosa privacidade está exposta e vendida ao mellor comprador para que se negocie coa nosa información persoal no inmenso templo de mercadores no que se ten convertido a Rede.

Fascismo eterno (Embora) é a tradución dunha conferencia pronunciada por Umberto Eco en 1995 que aparece en galego da man de Benedict Buono e María Esther Martínez Eiras. Neste ensaio breve o filósofo e novelista italiano, un dos grandes intelectuais do noso tempo, caracteriza o que el denomina ur-fascismo ou fascismo eterno como unha ideoloxía fuzzy, abondo sincrética e ecléctica, que, porén, ten uns baseamentos recoñecibles que converxen puntualmente con outras ideoloxías totalitarias, despóticas e fanáticas como o falanxismo ou o nazismo, pero que non son sinónimas perfectas. Para precisar o sentido do ur-fascismo ou fascismo eterno Eco proporciona catorce trazos característicos que o definen e advirte de que o actual momento da política internacional non está libre de volver caer nel.

Coincidindo co día no que rematamos o ano, o noso colaborador Armando Requeixo conversa connosco dun tema ben acaído para as datas nas que andamos: a escrita do inverno e do Nadal.

No primeiro treito da colaboración lémbranse algúns casos moi coñecidos de obras literarias universais que centraron a súa atención no tempo do Nadal. Textos de Dickens, Joyce, London, Andersen, Dostoievski ou Gogol, entre moitos outros, teñen como protagonistas os derradeiros días do ano e as súas celebracións, amosando a especial fascinación que dende sempre exerceron estas datas nos creadores de todo lugar.

A última parte da intervención xira arredor da presenza do inverno e o Nadal como motivo temático na literatura galega, citándose exemplos moi significados tanto de pasadas centurias como, sobre todo, do século XX e do actual. Xorden, así, os nomes dos cultivadores de vilancetes do XVII e XVIII, mais tamén os doutros clásicos como Ramón Cabanillas, Ramón Otero Pedrayo, Rafael Dieste, Ánxel Fole e Álvaro Cunqueiro ou, máis próximos a nós, Manuel Rivas e Pemón Bouzas.

Neste día sinalado no que celebramos a Noiteboa, Armando Requeixo non quere faltar á súa cita semanal para recomendarnos dúas novas lecturas: o libro de relatos Os nomes do vento, de Juan Andrés Fernández Castro, e mais a novela O viaxeiro perfecto, de Iván García Campos.

Os nomes do vento (Fervenza) reúne unha trintena de relatos de moi variada fasquía, tanto no temático coma no estilístico, acompañadas das suxestivas ilustracións de Xosé Vizoso. Nestas historias atoparanse narracións de recendo colonial, de protagonismo mozo, críticos co frikismo televisivo, textos de refactura mítico-literaria, evocacións familiares, contos de terror, pezas de carácter fantástico, case epopeas, relatos animistas e aínda simbólicos.

O viaxeiro perfecto (Galaxia) achéganos a historia de Raimundo Martín, un ancián profesor que, por mor da súa delicada saúde, ten que se trasladar periodicamente ao hospital en ambulancia. Nun deses traslados coñece o condutor Mario, con quen acabará trabando unha amizade fraternal. Raimundo, consciente de estar a vivir os seus últimos días, manifesta a Martín o seu desexo de realizar en coche unha viaxe a París, o lugar no que transcorreu a súa mocidade e onde desexa ver por derradeira vez algunhas persoas que foron decisivas na súa vida. Esta novela é o relato desa viaxe, un camiñar polas estradas que é, ao tempo, unha intensa viaxe interior que os mudará definitivamente.

Hoxe Armando Requeixo proponnos a lectura do libro de relatos Corte e confección, de Celia Díaz Núñez, e da novela Shanghai a Barcelona, de Amador Castro Moure.

Corte e confección (Galaxia) é un conxunto de trinta e dúas historias de temáticas ben diversas, nas que son elementos comúns a técnica compositiva breve, os finais sorpresivos e a alta economía expresiva. Con estas premisas sucédense os diferentes minirrelatos, onde figuran narracións nas que tanto pode predominar o amor como a vinganza, igual a crítica social que a escrita metanarrativa, o mesmo a violencia de xénero que a memoria histórica, a vesania homicida e o lendario popular ou a obsesión paranoica e a denuncia manipuladora dos mass media, entre moitos outros temas.

Shanghai a Barcelona (Xerais) é unha novela sobre o destino e o fracaso, os amores perdidos e a memoria dunha mocidade feliz definitivamente ida. Narrada entre dous tempos (o retorno do protagonista emigrante dende a Barcelona de instalación á Galicia de orixe no 2003 e a asistencia por parte deste ao enterro dun amigo novamente na cidade condal no 2016) e dous espazos (a Barcelona urbanita e o Trasmundi rural chantadino), esta historia trenza diversas voces e sucesos para crear con eles unha estrutura pendular, que alterna a evocación das amizades e amores do pasado coa violencia e desenraizamento que gobernan a vida do protagonista no presente.