Dúas reapropiacións: Parangolé de Pablo Fidalgo Lareo (Chan da Pólvora, 2019), Sardiña de Míriam Reyes (Chan da Pólvora, 2018)

Parangolé (Chan da Pólvora, 2019), é o primeiro poemario en galego do poeta e dramaturgo Pablo Fidalgo Lareo, nacido en Vigo en 1984. Partindo dun nome que tanto remite á leria e ás conversas barullentas como aos parangolés do artista carioca Hélio Oiticica —capas de materiais reciclados que revelan as súas cores na fluidez da danza—, o poemario flutúa entre a celebración do caos e dos espazos, construtores de identidade e outredade. A autoanálise e a disposición poética, inquisitiva e asertiva a un tempo, capaz de revisar as correntes afectivas, permítennos recoñecer ao autor que xa traballara os exilios familiares noutras pezas, mentres o poemario asenta noutras viaxes e noutros apoios simbólicos como o parangolé ou as aves.

Sardiña (Chan da Pólvora, 2018), da autoría de Míriam Reyes e inserido na colección “Areal de Melide”, destinada a proxectos interartísticos, é o primeiro poemario en galego da autora, que nace en Ourense en 1974 e emigra a Caracas aos oito anos. A importancia do traballo fotográfico e performativo desenvolto en exclusiva para o libro —verdadeira seña do seu quefacer como creadora—, conflúe aquí coa indagación metalingüística. O achegamento á lingua dos afectos, á lingua do avó ao que dedica o volume, é tan libre como dificultoso, un camiño de respecto e frustracións, de fragmentos riscados e inclusión de materiais da memoria. As palabras teñen corpo, lugar no corpo, contan unha historia allea e propia.

Dous regresos, memoria e emblemas: Pazo de Tor de Luz Pozo Garza (Alvarellos, 2018) e Libro de emblemas de Andrea Alciato (Rinoceronte, 2019)

Pazo de Tor (Alvarellos Editora) é o regreso poético de Luz Pozo Garza na colección “Libros do Sarela”. Con sete décadas de oficio poético, a autora realiza unha busca vital e xenealóxica, vinculada ao pazo sobre o Val de Lemos que dá título ao libro, e ao que a familia dos Garza estivo ligada. Tamén “unha poética materna”, como Carmen Blanco sinala, marcada polo habitual ton reflexivo da autora, a súa malla simbólica, a plasticidade elegante das imaxes e mesmo polas homenaxes e referencias queridas, de Luís Pimentel ao Coleridge da “arpa eólica”.

Libro de emblemas (Rinoceronte Editora), da autoría de Andrea Alciato (século XVI) é unha recompilación de emblemas renacentistas, isto é, ilustracións alegóricas canda un título e un epigrama explicativo en verso, cun propósito moral ou didáctico. De enorme influencia na literatura e artes figurativas, esta escrita “mediante símbolos velados”, cargada de alusións e significados, chega ao galego con tradución, introdución e notas de Raúl Gómez Pato, á súa vez director de Vétera, colección xa fundamental no panorama editorial galego, tenaz na súa apertura a outras literaturas e momentos históricos.

Artefactos entre o poético e o visual: a plaquette Berta de Xosé María Álvarez Cáccamo (Chan da Pólvora, 2019) e o libro de artista Parece unha formiga de Pablo Otero (Faktoría K, Kalandraka, 2019).

Berta (Chan da Pólvora), artefacto coidado, breve e intenso como o son as plaquettes, chega a nós no primeiro cabodano do pasamento de Berta Cáccamo, trenzando ilustracións conceptuais da pintora, ese fluír de manchas e fíos, canda unha composición poética en homenaxe, escrita por un dos seus irmáns, o poeta Xosé María Álvarez Cáccamo. Sendo a intimidade un efecto da linguaxe, Cáccamo ofrecénos un texto máis directo e entrecortado, cunha restra de referencias-ponte entre os irmáns (xeográficas, pictóricas ou literarias) e atendendo ao quefacer artístico de ambos.

Parece unha formiga (Faktoría K), o libro do artista visual Pablo Otero, capaz de abrir a colección Rizomas, parte dunha forma mínima (formiga, mancha, pegada, lunar…) para obter rendemento da suxerencia, da redundancia, e tamén do xogo, dunha transformación visual ou lingüística que nos leva da man aos grandes interrogantes. Un volume atrevido e híbrido, que non precisa clasificacións xenéricas nin etarias para abrirse coa potencia precisa.

Alba Cid fálanos de ‘Un libre favor’, de Chus Pato.

A editorial Laiovento publica ‘Caderno dun regreso á terra natal’, do escritor Aimé Fernand David Césaire.

Aproveitando que estamos na Semana das Letras, Alba Cid achéganos á figura da padroeira das Letras Galegas -Rosalía de Castro – co reto que propón Helena González en Rosalía feminista e mais a nova edición de En las orillas del Sar, con estudo, edición, notas e comentarios de Anxo Angueira. 

A nosa colaboradora experta en poesía, Alba Cid, fálanos hoxe do oitavo título da colección principal de poesía de Chan de Pólvora.

A publicación ‘A cama do meu avó Manuel Sanmartín Méndez’ é outra das novidades de finais de 2018. Unha obra do poeta e narrador oral Celso Fernández Sanmartín en Apiario (Colección Cera labrada), que non moi habitualmente chega á nos por medio de selos editoriais.