Esta semana Armando Requeixo convídanos á lectura de dous clásicos traducidos recentemente ao galego: O planeta dos simios, de Pierre Boulle, e O derradeiro verán, de Ricarda Huch.

O planeta dos simios (Faktoría K) foi traducido por Antía Veres Gesto e narra o extraordinario relato de dous científicos que, no ano 2500, son enviados xunto cun xornalista e un chimpacé a explorar Soror, un dos catro planetas que xiran arredor da estrela superxigante Betelgeuse, por ver se hai vida nel. Cando aterran descobren que si está habitado, mais abraiantemente a especie que goberna nel non é a humana, senón a dos simios, todo o cal sabemos polo propio testemuño destes viaxeiros, atopado moito despois por dous viaxeiros espaciais que dan con el nun manuscrito depositado no interior dunha botella que flota no éter.

O derradeiro verán (Hugin e Munin) foi vertido ao galego por Rosa Marta Gómez Pato. Nesta novela epistolar coñecemos a complexa vida dunha familia da alta burguesía rusa, os Rasimkara, que se ven obrigados a marchar de San Petersburgo en 1906 polas revoltas estudantís que alteran a vida da cidade. Na súa residencia estival os Rasimkara estarán acompañados de Lju, un mozo que fai a un tempo de secretario e escolta de Jegor, o pai da familia e gobernador da cidade, quen se atopa ameazado de morte polos discentes. As peculiares relacións que se establecen entre o mozo —quen ten a misión secreta de acabar coa vida do seu protexido— e a familia Rasimkara constitúen a cerna desta intrigante narración.

Esta semana Armando Requeixo proponnos a lectura de dous libros de contos: Liñas compartidas, un volume colectivo de máis dunha vintena de voces, e O paraugas na raiola e outros relatos, de Paco Rivas.

Liñas compartidas (Toxosoutos) é o resultado do esforzo comunal dos vinte e dous participantes no obradoiro de creación que, baixo o título de Historias no espello, impartiu o narrador Antón Riveiro Coello entre setembro e outubro do pasado ano no concello de Rianxo. O que aquí se ofrece é o froito daquelas sesións de traballo, que se concretan nesta publicación de máis de catrocentas páxinas e dúas ducias de contos, algúns asinados colectivamente e outros de autoría individual, historias ben diversas tanto nas temáticas abordadas coma nos motivos, ambientacións e estilos ensaiados.

O paraugas na raiola e outros relatos (Baía) é un conxunto de oito narracións do profesor, filólogo e escritor norlucense Paco Rivas. Ambientadas nos eidos da beiramar cantábrica, continúan a liña aberta polo autor en Mar..usía. Relatos salpresados (2017) e convídannos a coñecer historias e personaxes nas que non falta o humor, o lirismo, a fabulación, a crítica social, o xogo metaliterario e mesmo a épica.

Esta semana Armando Requeixo invítanos á lectura de dous interesantes ensaios: Diario sen datas dunha aborixe galega, de Diana Varela Puñal, e mais Linguística Eco, de Teresa Moure.

Diario sen datas dunha aborixe galega (Laiovento) é un conxunto de preto de dúas ducias de prosas nas que a poeta e narradora Diana Varela Puñal incide en cuestións varias que xiran arredor dos conceptos de identidade, poesía e ética. As nocións de galeguidade e nacionalismo, o pensamento ético en relación coa educación na non violencia ou o culto ao feísmo, amais do papel da escritora na nosa sociedade son outros tantos asuntos tratados nestes escritos, sempre lúcidos e reveladores.

Linguística Eco (Através) é unha ben fundamentada e moi didáctica proposta da profesora e escritora Teresa Moure, quen nos convida a repensar preconceptos cos que nos afixemos a vivir e que escurecen a nosa nítida percepción da imprescindible vivencia ecolingüística que precisa o planeta: as falacias que nos arrastran a distinguir entre linguas ‘fáciles’ e ‘difíciles’, ‘grandes’ e ‘pequenas’, ‘complexas’ e ‘simples’; a ignorancia da abraiante multiplicidade idiomática dos territorios e o espellismo dos monolingüismos estatais; o mito da ‘lingua nai primixenia’ e da ‘lingua universal futura’; ou o espiñento tema da desaparición dos idiomas que, case sempre, enmascara auténticos lingüicidios son outros tantos temas que aborda este fondo e documentado ensaio, que incorpora un prólogo do prestixioso profesor Juan Carlos Moreno Cabrera.

Esta semana Armando Requeixo tráenos dúas propostas narrativas ben diversas: dunha parte, a novela Infamia, de Ledicia Costas; doutra, o libro de relatos Vagabundos, solitarios e sentimentais, de X. H. Rivadulla Corcón.

Infamia (Xerais) é un thriller psicolóxico protagonizado por Emma Cruz, profesora de Dereito Penal que chega á cidade de Merlo para impartir clases na súa universidade e acaba inmersa no desvelamento dun misterio: saber que aconteceu coas irmás Giraud, dúas nenas desaparecidas hai vinte e cinco anos en circunstancias sospeitosas. Na súa procura descubrirá que as xentes de Merlo agochan segredos escuros e que tras da verdade hai todo un mundo de témeras ocultacións.

Vagabundos, solitarios e sentimentais (Figurandorecuerdo(s)Edicións) reúne quince historias en que o mar é, a un tempo, o escenario, o móbil narrativo e, en boa medida, tamén o protagonista. Son relatos de vellos mariñeiros, de redeiras e das súas familias. Contos breves nos que a relación co mar serve de porta líquida ao mundo e camiño para a viaxe. Narracións que fan da Costa da Morte un espazo singular habitado por xentes cun aquel senlleiro e nostálxico.

Esta semana Armando Requeixo vén cargado con dúas propostas narrativas ben amenas para as horas de lecer: as novelas Os días felices de Benvido Seixas, de Eduard Velasco, e mais Bergan, de José Lorenzo Tomé.

Os días felices de Benvido Seixas (Xerais) é a historia dun amor tan intenso coma complexo: o dun dandy vigués que vive rodeado de luxos e amigos snobs e unha camareira pontevedresa imbuída na loita revolucionaria do proletariado. Unha feliz casualidade fainos encontrarse e a paixón non tardará en agromar. Mais o que o Amor une non dura para sempre… ou si?

Bergan (Baía) é unha novela iniciática protagonizada por un mozo á procura da memoria secreta de Dóniga, a civilización perdida dos devanceiros, a terra da Cidade da Estrela onde a luz irmandaba antes da chegada dos tempos escuros de Ténebro. Unha viaxe física que é, antes nada, unha viaxe mítica, identitaria e simbólica na que se nos convida a repensar os grandes conceptos do Tempo e a Morte e a nosa relación coa natureza e o ente social.

Nesta semana tan especial na que celebramos o Día das Letras Galegas, Armando Requeixo ofrécenos unha panorámica dalgunhas das publicacións que con tal motivo foron aparecendo arredor da vida e obra de Antonio Fraguas Fraguas, o persoeiro que este ano homenaxeamos.

Para aquelas persoas interesadas na súa escrita etnográfica, histórica e xeográfica convida á lectura dos ensaios breves Do tempo e dos astros (Galaxia) e O Santuario da Franqueira (Galaxia), amais das compilacións Antonio Fraguas. As cousas de Antonio de Insuela (Xunta de Galicia) e Antonio Fraguas Fraguas. Primeiros estudos etnográficos (1930-1932) (Consello da Cultura Galega).

Para os máis interesados na súa faceta intelectual e biografía literaria Requeixo recomenda, para a xente máis nova, Antonio Fraguas. O bo mestre, o mestre bo (Xerais) de Héctor Cajaraville e, para o público xuvenil e adulto, o máis completo Antonio Fraguas. Mestre da memoria (Galaxia), de Malores Villanueva.

Finalmente, pensando nos máis noviños da casa e no traballo nas escolas lembra a aparición dalgúns valiosos materiais como o cómic de Pepe Carreiro Antonio Fraguas (Bolanda), pertencente á serie Os Bolechas; o relato ilustrado A detective Peregrina e o insólito ‘caso Antón Fraguas’ (Lela), de Enrique Mauricio e Carlos Taboada; ou o álbum-disco Canta, miña pedra, canta. Homenaxe a Antonio Fraguas (Galaxia), de Xoán Curiel.

Esta semana Armando Requeixo convídanos á lectura de dúas biografías literarias de gran calado: Castelao. Construtor da nación (Tomo I.1886-1930), de Miguel Anxo Seixas Seoane, e mais Rafael Dieste. O libre pensamento, de Luís Rei Núñez.

Castelao. Construtor da nación (Tomo I. 1886-1930) (Galaxia) é a primeira entrega dunha triloxía na que o investigador e ensaísta Miguel Anxo Seixas Seoane dá conta, polo miúdo, da vida e obra de Castelao en todas as súas facetas, momentos, relacións, implicacións e interpretacións. Este primeiro volume, que supera as mil trescentas páxinas, analiza en profundidade a peripecia vital do xenial escritor, sobranceiro intelectual e insigne galeguista dende o seu nacemento ata o comezo da década dos anos trinta, un tempo de formación e pronta consagración como pintor e prosista.

Rafael Dieste. O libre pensamento (Xerais) reescribe e pon ao día o libro A travesía dun século. Biografía de Rafael Dieste, publicado por Luís Rei Núñez en 1987 en Ediciós do Castro. O resultado é unha obra nova, máis extensa e rica na información contida, nas interpretacións ofrecidas e no volume de fontes manexadas para ofrecer esta achega actualizada e mellorada respecto daquela primeira aproximación. O relato de vida de todo un clásico contado co oficio e a solvencia dun destacado narrador actual.

Esta semana Armando Requeixo convídanos a nos achegar a dúas novelas de gran tonelaxe: Vila Suárez de Rubén Martínez Alonso e mais O último barco de Domingo Villar, entrambas as dúas máis dun milleiro de páxinas para ler.

Vila Suárez (Toxosoutos) mergúllanos no tempo da inmediata Posguerra para facernos pasear os ambientes do Madrid das inmensas casonas das aforas da cidade, onde habita unha aristocracia envilecida e depravada, despreocupada da miseria social dun país devastado tras o conflito bélico quea estes privilexiados, ocupados en todo tipo de xogos psicalípticos, non lles interesa o máis mínimo.

O último barco (Galaxia) relata unha nova aventura do detective Leo Caldas e o seu axudante Estévez, quen terán que pescudar na estraña desaparición de Mónica Andrade, filla dun prestixioso doutor e profesora da Escola de Artes e Oficios de Vigo, quen semella ter fuxido para romper co seu pasado e comezar unha nova vida noutra parte, aínda que ben pronto as investigacións do sabuxo Caldas van facer sospeitar outro desenlace.

Esta semana Armando Requeixo convídanos á lectura de dúas novelas recentemente traducidas ao galego: O longo adeus, de Raymond Chandler, e mais Tres días e unha vida, de Pierre Lamaitre.

O longo adeus (Hugin e Munin) de Raymond Chandler publicouse por vez primeira en EE. UU. en 1953 e cos anos acabou por se converter nun clásico indiscutible da novela negra. A presente tradución, obra de Diego Ameixeiras e Alejandro Tobar, recupera esta narración na que o mítico detective Philip Marlowe terá que, primeiro, axudar a fuxir do país ao seu amigo Terry Lennox e, tras aparecer morta a muller deste, tratar de aclarar as sospeitas de asasinato polas que é acusado e, máis tarde, descubrir que aconteceu co propio Lennox, quen acaba desaparecendo e, ao que parece, finalmente suicidándose. Esta liña argumental cruzarase con outra investigación en curso de Marlowe, a quen encargan localizar o escritor, tamén desaparecido, Roger Wade. Todo un nobelo de intrigas e supense que manterá en vilo o lector ata a derradeira páxina.

Tres días e unha vida (Rinoceronte) de Pierre Lemaitre apareceu publicada en francés hai tres anos e agora vese vertida ao galego por Moisés Barcia. O escritor parisiense, un dos mestres actuais da novela policial e negra, ofrece aquí un cativador thriller psicolóxico que nos leva a tres datas concretas da vida do mozo protagonista, Antoine Courtin, quen, de neno, nun tráxico suceso, rematou coa vida doutro pequeno, Rémi Desmedt. Os remorsos que corroen o protagonista, así como a vida oculta das xentes da apracible vila de Beauval constitúen a cerna desta novela que se desenvolve en tres momentos: 1999, 2011 e 2015. Un admirable exercicio literario que nos invita a repensar os conceptos de culpabilidade, medo, engano e hipocrisía dos que vivimos rodeados.

Esta semana Armando Requeixo tráenos dúas propostas narrativas que converxen no seu protagonismo coral e no fortuíto das vidas que se cruzan: as novelas Por puntos, de Manuel Portas, e mais Eternos propietarios, de Jorge Emilio Bóveda.

Por puntos (Galaxia) recrea as existencias de varios personaxes que coinciden, por azar, asistindo todos a un curso para a recuperación do carné de conducir, o que dá razón do título da novela. Descoñecidos entre si, iremos descubrindo que estes seres teñen máis en común do que parece e que os seus temores e ilusións, as súas soidades e procuras de agarimo son ben máis concordantes do que a primeira vista puidese pensarse. Un retrato de vidas cruzadas nas que o amor e o humor teñen moito que dicir e o inesperado agarda sempre á volta de cada páxina.

Eternos propietarios (Do Peirao) é tamén unha novela de protagonismo colectivo, neste caso centrada no vivir cotián dos membros dun bloque de pisos que son convocados a unha reunión de veciños. Cada capítulo desta obra vai presentándonos os inquilinos dun dos inmobles, amosando as súas relacións problemáticas coa veciñanza e revelando as súas ansias e temores, odios e paixóns, esperanzas e frustracións, que fan da comunidade unha auténtica polvoreira de emocións que acabará por estoupar na xuntanza do remate da obra, que conclúe dun xeito ben sorprendente.