Podcast: Play in new window | Download (8.2MB)

Como cada semana, Armando Requeixo tráenos dúas propostas narrativas para o noso lecer lector: a novela O paxaro de nácara, de Pura Salceda, e mais o libro de relatos O latexar do barrio, de Tito Pérez.

Como cada semana, Armando Requeixo convídanos á lectura de dúas obras narrativas que acaban de aparecer nos andeis das nosas librerías: o volume de relatos Os anxos indecisos, de Manrique Fernández, e mais a novela As estacións do lobo, de María Reimóndez.

Os anxos indecisos (Galaxia) é un conxunto de sete relatos de temática variada que coinciden en presentar situacións e personaxes que se moven nas estremas, nos límites das súas vidas ou sentimentos. Son historias que revelan o lado máis humano e perfectible de nós mesmos, que amosan as nosas dúbidas, erros e caídas, mais tamén as nosas ilusións e esperanzas. A dura aventura da inmigración subsahariana; o enlouquecido vivir das nenas que se ven atrapadas na maquinaria imparable do mundo das pasarelas; a muller que loita por non perder as ganas de vivir tras ser despedida, desafiuzada e diagnosticada de cáncer; as ilusións fanadas e o desamor que esnaquizan o grupo musical The White Birds; a resistencia rebelde dunha periodista ‘de raza’; o amor non correspondido dunha muller que desbalde os días agardando por un galán ingrato e o cruel abuso dunha menor coa conivencia do seu proxenitor son os escenarios nos que se moven estes relatos protagonizados por “anxos indecisos”.

As estacións do lobo (Xerais) é a historia de Clara, unha muller galega que, por amor, marcha vivir a Múnic e abandona toda a súa vida anterior. O seu compañeiro, un poeta e editor de primeiras adorable, acaba converténdose nun ser ruín e mesquiño que exerce sobre dela un maltrato psicolóxico implacable que a debroca nas simas do autodesprezo e a anulación. Mercé a un encontro casual, Clara vai ir aos poucos recuperando as rendas da súa vida e deixa atrás o desprezable Franz para comezar unha nova etapa a carón das amigas e amigos da súa ‘manda’ e explorar un territorio de amores libres e novos afectos.

Esta semana, Armando Requeixo proponnos a lectura de dúas novelas que son obras clásicas nas súas respectivas literaturas e que agora podemos gozar xa na nosa lingua: O veo alzado, de George Eliot, e As aventuras de Mikolaj Doswiadczynski, de Ignacy Krasicki.

O veo alzado (Hugin e Munin) é unha fascinante historia de terror psicolóxico publicada por primeira vez en 1859 que foi traslada dende o inglés ao galego por Alejandro Tobar. O relato chega a nós na voz do seu protagonista, o melancólico Latimer, un mozo que ten o don de ler o pensamento e tamén da premonición, poderes que, lonxe de resultarlle de proveito, non lle traen máis que pesar e dor, sobre todo coa súa namorada, Bertha, pois ao ler na súa mente sabe que en realidade non o ama e vai descubrindo nela un ser mesquiño e cruel. Así pois, nesta novela curta a presenza do sobrenatural e das paixóns destrutivas constitúen a cerna dunha narración que abala entre o gótico, o romántico e o fantástico.

As aventuras de Miko?aj Do?wiadczy?ski (Rinoceronte), vertida ao galego por Lúa García Sánchez dende o orixinal polaco no que aparecera en 1776, é o relato das peripecias do personaxe protagonista que figura no título, un mozo de familia nobre que viaxa por medio mundo e que, nas súas palabras, acaba sendo “un cortesán en Varsovia, un galán en París, un labrego en Nipu, un escravo en Potosí e un tolo en Sevilla”. Ideada como unha novela de aprendizaxe, esta narración en forma de memorias autobiográficas ten unha clara finalidade pedagóxica: ensinar á xente nova as escollas axeitadas para a vida, seguindo sempre os ideais ilustrados que o protagonista abraza ao final da súa andaina, ao tempo que convida á reflexión crítica sobre o goberno dos Estados introducindo na trama a ficticia illa de Nipu como modelo de utopía política que contrasta coas sociedades europeas do seu tempo.

Comeza setembro e Armando Requeixo regresa para nos recomendar dúas novelas coas que acompañar esta fin de verán: Sándalo, de María Xosé Queizán, e As fauces feroces, de Emma Pedreira.

Sándalo (Xerais) é unha longa narración que explora os camiños cruzados de Galicia e Cuba nos últimos dous séculos. Unha andaina por veces paralela por veces converxente, que aquí espella en personaxes dacabalo entre a ficción e a inspiración real e que, a través da historia dunha saga familiar, vai mergullándonos nalgúns dos máis destacados episodios de ambos os territorios. Un relato con abondosos saltos temporais e voces do discurso, que brilla na súa traballada prosa e amalgama con acerto a eficiencia periodística e o requinte literario.

As fauces feroces (Baía) é un relato de voces cruzadas, de historias en cadoiro. Dunha parte, a narración da complexa relación que nos nosos días manteñen unha nai e a súa filla e, doutra banda, a intensa relación que une a monxa italiana Benedetta Carlini e a súa compañeira Bartolomea nos tempos da Contrarreforma. Dous tempos e dous mundos, pero unha mesma esencia: a reflexión sobre a diversidade dos afectos, a sexualidade, a maternidade e o libre albedrío, tamén si o mundo da escrita e o propio proceso de creación literaria.

Como remate das súas recomendacións lectoras de verán, Armando Requeixo proponnos achegarnos a dúas novelas acabadas de publicar: Camiño de paixóns, de Carlos Meixide, e mais Fuxir de Proxeria, de ManuelBlanco Desar.

Camiño de paixóns (Galaxia) relata unha historia de aventuras e descubrimento interior que se desenvolve ao longo do Camiño de Santiago. Dúas mulleres, unha profesora galega e unha química xaponesa, coinciden peregrinando e ven nacer entre elas unha apaixonante historia de amor. Mais o seu namoramento vese ameazado por unha escura trama que apunta a unha seita suicida e unha tentativa de atentado de alcance internacional no que ambas as protagonistas acabarán por se ver atrapadas. Erotismo, acción e intriga definen esta novela de Carlos Meixide, de moi entretida lectura.

Fuxir de Proxeria (Fervenza) é unha distopía que nos traslada á Galiciade finais do século XXI, unha terra avellentada en extremo, onde os nacementos son escasísimos e os coidados da inmensa poboación anciá esgotan todos os recursos sociais. As poucas mozas e mozos deste territorio que moitos deron en chamar Proxeria vense obrigados a cumprir unha sorte de servizo social obrigatorio no que, durante anos, teñen que coidar varios anciáns como labor solidario para a comunidade, o que limita o seu natural desenvolvemento e convérteos nunha especie de serventes atados ás draconianas leis da xerontocracia do Senilatus ou Parlamento. Así as cousas, a parella de rapaces protagonista decide desafiar ese statu quo e idea unha fuxida ao estranxeiro na procura dunha vida liberada destes atumes.

Esta semana Armando Requeixo tráenos noticia de dúas novidades narrativas: a novela Un vento que pasa, de Alfredo Conde, e o libro de relatos Bock de cerveja, de José Alberte Corral Iglesias.

Un vento que pasa (Galaxia) narra os días dun avogado xa maior que sofre un infarto e, con posterioridade, un episodio de gripe A que se complica nunha pneumonía case mortal que fai que lle induzan un coma de tre ssemanas e que, de resultas del, teñan unha longa e delicada convalecencia. Durante o tratamento da súa cardiopatía, coñece un grupo doutros enfermos cos que comparte rehabilitación e cos que fai amizade, compañeiros que logo oirán visitar á casa durante a súa convalecencia para contarlle historias e ir deluvando as súas vidas en común faladoiro.

Bock de cerveja (Baía) reúne unha trintena de relatos de moi variado xorne. Malia a súa disparidade, non poucos deles trasladan historias de emigrantes oude personaxes da Coruña da plena Posguerra na que se criou o autor, seres que son rememorados cunha ollada melancólica e que nos descobren episodios que igual nos trasladan ás feroces represalias dos sublevados contra os republicanos que nos falan do maquis, dos emigrantes (non) retornados ou das falcatruadas dos mozos na España gris dos finais dos cincuenta e os primeiros sesenta. Lembranzas que desfilan pola memoria da voz narradora, que as atrapa, saudosa, diante dun bock de cerveja.

Esta semana Armando Requeixo convídanos á lectura de dúas novelas traducidas recentemente ao galego: Soñan os androides con ovellas eléctricas?, de Philip K. Dick, e mais Ourika, de Claire de Duras.

Soñan os androides con ovellas eléctricas? (Faktoría K), publicado por Dick en 1968 e traducido agora ao galego por Fernando Moreiras, converteuse xa nun título clásico da ciencia ficción ou ficción científica. Esta distopía debuxa un mundo futuro onde os humanos e uns robots moi humanizados coñecidos polo nome de replicantes cruzan os seus destinos. O axente Rick Deckard recibe a encarga de eliminar algún destes sofisticados androides que se resisten a ficar ‘fóra de servizo’, o que abre un dilema moral: é xusto acabar cos humanoides polo simple feito de non naceren humanos? Son realmente menos humanos por ese feito? A novela foi adaptada ao cinema por Ridley Scott en 1982 nun filme tamén de culto, Blade Runner, que tivo no 2017 unha continuación, Blade Runner 2049.

Ourika (Vólvense os paxaros contra as escopetas) é unha novela breve traducida por Xavier Senín que deu a coñecer en 1823 Claire de Duras. Esta aristócrata francesa, fascinada pola crianza adoptiva dunha nena senegalesa por parte dunha familia amiga da alta sociedade parisiense, narra a súa vida adornándoa ficcionalmente. A obra tivo un grande éxito na súa época e constitúe un vívido retrato da sociedade europea daquela altura, sendo a primeira narración contada dende a óptica dunha muller africana, que ten que loitar para seguir adiante rodeada de prexuízos e falta de verdadeiro afecto.

Esta semana Armando Requeixo convídanos á lectura de dous textos narrativos de natureza ben diversa: dunha banda, as prosas breves de Xosé Neira Vilas reunidas en Co pai e, doutra parte, a novela longa A rota do Oeste,de Henrique Dacosta.

Co pai (Galaxia) é un conxunto de pequenas estampas rememorativas da figura paterna nas que Xosé Neira Vilas reconstrúe a memoria da relación co seu proxenitor, a un tempo construtor, carpinteiro e labrego, pero, sobre todo, a figura protectora e bondadosa da que tanto aprendeu o futuro escritor, quen pouco antes do seu pasamento escribiu estas dúas ducias de textos que ficaran inéditos e agora se publican postumamente.

A rota do Oeste (Embora) de Henrique Dacosta é unha novela de aventuras que ten moito de road movie literaria. A viaxe do islandés Gudmund Arnórsson seguindo a vella ruta dos seus devanceiros tardoviquingos dende Xutlandia ata Galicia, coñecida como o Vestvegr, é o inicio dunha trama que o levará a relacionarse coa galega Ana Saavedra e vivir persecucións, leas concontrabandistas e outras sorprendentes peripecias polas terras ártabras e do Camiño Inglés.

Principiamos o mes de xullo e Armando Requeixo tráenos a recomendación de dous interesantes títulos que poden acompañarnos nas horas de lecer estival: a novela Detrás dos perdidos de Pedro Rielo e os relatos de Un peixe no parqué de Ramón Vilar Landeira.

Detrás dos perdidos (Embora) é unha narración de intriga e aventura que, ao tempo, retrata a Galicia dos oitenta a través dos ollos de Fran, un mozo da cidade de Pontevedra quen, ao rematar o curso e chegar o verán, se ve obrigado a acompañar a seus pais á remota aldea de Caldarcos, no interior do rural lugués. Secasí, o que Fran coida que ha de ser unha estancia aburridísima acaba por resultar un tempo emocionante, cheo de peripecias e vivencias únicas que o transformarán definitivamente.

Un peixe no parqué (Xerais) reúne un feixe de case unha vintena de relatos curtos que, dunha ou doutra maneira, recuncan na reflexión sobre o baleiro existencial da modernidade. Os personaxes destas historias son seres que sobreviven ás súas orfandades, frustracións ou soidades, tamén ás súas eivas afectivas e ao desencanto da monotonía dos días idénticos en sucesión interminable. As súas vidas son un espello que nos convida a reflexionar sobre a hipocrisía que nos rodea, o acomodaticio no que con tanta facilidade nos instalamos e as mentiras coas que tratamos de enganar os demais e, o que é peor, a nós mesmos.

Esta semana Armando Requeixo convídanos á lectura de dúas novelas ben diversas: a escrita policial de Arantxa Portabales en Beleza vermella e a narración histórica de Xabier Paz en Galileo no espello da noite.

Beleza vermella (Galaxia) é a historia da investigación dun asasinato en Compostela. Narrada con todas as claves herdadas do xénero negro (dende Agata Christie ata Dashiell Hammet, pasando por unha morea de nomes de mestres e cultivadores deste tipo de escrita), nas súas páxinas as realidades de Tánatos e Beleza entrecruzan os seus camiños para mergullarnos nunha trama áxil, de capítulos breves e final intrigante.

Galileo no espello da noite (Xerais) é unha novela biográfica que nos achega á vida do xenial astrónomo, matemático e filósofo Galileo Galilei. A súa andaina vital ata chegar ao histórico episodio da súa abxuración constitúe a cerna desta obra, que axuda a entender non só as razóns dunha das mentes máis prodixiosas da Humanidade, senón tamén as luces e sombras da época que lle tocou vivir.